Cách kiểm tra, sạc và bảo dưỡng ắc quy.

Sử dụng và bảo dưỡng ắc quy đúng cách sẽ giúp ắc quy luôn ở trạng thái tốt nhất, kéo dài tuổi thọ, giảm chi phí do phải thay mới. Ắc quy Duy Phát xin gửi đến bạn hướng dẫn chi tiết cách kiểm tra, sạc và bảo dưỡng ắc quy. Cùng bắt đầu ngay và luôn!

 

Thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng ắc quy

Kiểm tra tình trạng của ắc quy

Hiện nay hầu hết các bình ắc quy khô (ắc quy kín khí) đều có mắt thần trên nắp bình giúp bạn chẩn đoán tại chỗ tình trạng ắc quy. Ngoài ra, có một cách hiệu quả hơn đó là sử dụng vôn kế để kiểm tra điện áp hiện tại của ắc quy đặc biệt đối với bình ắc quy truyền thống (không có mắt thần). Một ắc quy có điện áp ổn định phải từ 12.5V trở lên.

Thường xuyên vệ sinh cọc âm và cọc dương, và nắp bình

Đảm bảo cọc, nắp bình không bám bụi bẩn, luôn sạch và khô. Điện bên trong ắc quy có thể tự xả qua bụi bẩn bám trên cọc, nắp bình.

Kiểm tra dây cáp, cọc, ốc vít

Dây cáp bị đứt, hở, chuột cắn, cọc, ốc vít bị gãy, mòn, gỉ sét, tụ sunfat có thể làm ngắt hoặc cản trở dòng điện.

Dùng một ít mỡ bò hoặc RP7 bôi xịt lên cọc bình để tăng cường chống rỉ sét.

Kiểm tra vỏ nhựa bình có bị phồng, hở, hoặc cong vênh. Điều này cho thấy ắc quy thường xuyên hoạt động trong điều kiện nhiệt độ quá cao, hoặc đã bị sạc quá mức.

Đối với bình châm axit truyền thống, kiểm tra mức dung dịch điện phân trong ắc quy có đủ không. Nếu cần thiết, hãy châm thêm nước cất, tuyệt đối không được châm thêm axit, đảm bảo mực nước nằm giữa vạch LOWER và UPPER.

Đối với bình khô kín khí, kiểm tra mắt thần trên ắc quy. Nếu chỉ báo mắt thần khuyên “thay ắc quy” nghĩa là mức dung dịch điện phân đã cạn, nếu sạc tiếp rất dễ dẫn đến cháy nổ bên trong.

Đối với ắc quy khô kín khí lưu kho lâu hoặc không sử dụng trong thời gian dài, cần phải kiểm tra lại điện áp trước khi sử dụng. Nếu điện áp dưới 12.5V, hãy sạc lại ắc quy. Việc kiểm tra lại ắc quy trước khi kết nối với các thiết bị điện là điều rất quan trọng, luôn ghi nhớ.

Nếu bạn vẫn không chắc chắn về tình trạng ắc quy của mình, hãy mang tới các đại lý ắc quy gần nhất. Họ có các kỹ thuật viên và thiết bị có thể chẩn đoán chính xác và cho bạn lời khuyên hợp lý.

 

Đảm bảo an toàn khi tiếp xúc với ắc quy

Axit trong bình ắc quy có thể gây phỏng, ăn mòn da, mắt. Sử dụng găng tay và kính bảo hộ để phòng ngừa.

Rửa tay, ngâm mắt trong nước nếu lỡ tiếp xúc với axit. Đến ngay trung tâm y tế gần nhất để được hỗ trợ đối với trường hợp nghiêm trọng.

Không để bình ắc quy đang hoạt động hoặc đang sạc gần tác nhân gây cháy như hộp quẹt, bếp ga, tàn lửa thuốc lá, …

Thận trọng khi sử dụng thiết bị kim loại như cờ lê, tua vít tháo lắp ắc quy, không để hai cọc âm và dương nối với nhau làm ngắn mạch gây nổ.

Sạc ắc quy nơi thông gió, thoáng khí, luôn tắt máy sạc trước khi tháo dây cáp sạc.

 

Kiểm tra ắc quy bằng thiết bị chuyên dụng

Kiểm tra ắc quy là bước không thể thiếu trong quy trình bảo dưỡng ắc quy và nên được thực hiện cho dù ắc quy có vấn đề hay không.

Trước khi kiểm tra ắc quy, cần đảm bảo ắc quy đã được sạc đầy. Một ắc quy đã xả hết điện sẽ luôn cho kết quả kiểm tra sai và coi như bị hỏng trong khi tất cả những gì cần thiết chỉ là sạc cho đầy lại.

Có nhiều loại thiết bị kiểm tra khác nhau dùng cho những mục đích kiểm tra khác nhau. Máy test ắc quy chuyên dụng là lựa chọn ưu tiên vì chúng an toàn, dễ sử dụng và cho kết quả chẩn đoán nhanh về tình trạng ắc quy. Ngoài ra, có thể sử dụng máy sạc ắc quy, dụng cụ đo trọng lượng riêng hoặc máy đo điện dung nhưng yêu cầu người làm kiểm tra phải có kiến thức chuyên môn.

Dụng cụ đo trọng lượng riêng

Trạng thái tích điện của axit và chì có thể được xác định bằng trọng lượng riêng của dung dịch chất điện phân (tỷ trọng giữa axit và nước). Lưu ý, nhiệt độ của axit sẽ ảnh hưởng đến kết quả.

Máy test ắc quy chuyên dụng

Được điều khiển bằng vi mạch xử lý rất dễ sử dụng, an toàn, xác định được lỗi ắc quy sớm. Máy hoạt động bằng cách truyền tín hiệu nhỏ qua ắc quy, sau đó sử dụng các phép tính đo độ dẫn điện hoặc điện trở (trở kháng) để chẩn đoán tình trạng ắc quy.

Máy sạc ắc quy

Là một phương pháp đáng tin cậy để xác định khả năng khởi động của ắc quy bằng cách thử dòng tải thực tế tương tự như khi khởi động động cơ trên xe.

Phương pháp test thông thường là thử dòng tải đến khoảng 50% CCA (dòng khởi động nguội) của ắc quy trong 15 giây. Nếu điện áp từ 9.6V đến 10.6V thì ắc quy vẫn OK. Ví dụ, ắc quy có CCA là 600, nên kiểm tra ở mức CCA 300 trong 15 giây. Nếu kết quả dưới 9.6V nghĩa là ắc quy có vấn đề.

Máy đo điện dung

Phương pháp đơn giản để đo dung lượng ắc quy và thường được thực hiện trong một chu kỳ dài.

Máy kiểm tra bằng cách cho xả ắc quy ở một dòng điện đặt trước (Amps) cho đến khi xả hết điện. Bất cập lớn nhất của phương pháp này đó là cần thời gian thực hiện thử nghiệm.

Ví dụ: Nếu bạn muốn kiểm tra một bình ắc quy dung lượng 100Ah, theo tiêu chuẩn nhà sản xuất, bạn phải đặt dòng điện ở mức 5Amps, và có thể mất đến 20 giờ đồng hồ để hoàn thành bài kiểm tra (nếu ắc quy đạt chất lượng)

 

Sạc ắc quy

Sạc ắc quy là quá trình nạp lại phần năng lượng bị mất đi trong quá trình xả. Lượng điện năng cần thiết để nạp lại thông thường khoảng 110% đến 150% số Ah đã xả để ắc quy đạt trạng thái đầy.

An toàn là trên hết

Trước khi sạc ắc quy, điều quan trọng là phải lưu ý các biện pháp an toàn được khuyến cáo bởi nhà sản xuất.

Luôn tắt máy sạc trước khi gắn cáp sạc hoặc rút cáp sạc

Không sạc gần ngọn lửa, tàn thuốc, …

Mở nắp thông hơi đối với bình nước

Sạc trong khu vực thông gió

Không sạc với dòng quá cao để tránh ắc quy bị quá nóng.

Không nên ngồi gần ắc quy đang sạc, khí tạo ra trong quá trình sạc thường độc và dễ cháy.

Chọn máy sạc phù hợp

Ắc quy axit chì nên được sạc trong 3 giai đoạn: sạc nhanh (bulk), sạc thường (absorption), và sạc chậm (float)

Máy sạc phải có khả năng cung cấp dòng điện và điện áp tương ứng với từng loại ắc quy khác nhau. Ví dụ, các loại ắc quy nước, ắc quy khô kín khí, ắc quy công nghệ EFB, AGM và Gel có những yêu cầu các thông số sạc khác nhau để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ tối ưu.

Điện áp khi sạc (đối với máy sạc thủ công)

Theo dõi điện áp ắc quy trong quá trình sạc là cực kỳ quan trọng để giảm nguy cơ sạc quá mức làm hỏng luôn ắc quy. Luôn giữ điện áp ở mức được nêu trong bảng dưới đây:

Bảng điện áp khi sạc cho ắc quy axit chì 12V

Loại ắc quy	Giai đoạn sạc thường	Giai đoạn sạc chậm
Ắc quy khô kín khí	14.4V đến 14.8V	13.2V đến 13.5V
Ắc quy AGM	14.6V đến 14.8V	13.6V đến 13.8V
Ắc quy Gel	14.2V đến 14.4V	13.6V đến 13.8V

Nhiệt độ khuyến nghị trong khi sạc là 27 độ C. Việc sạc phải tạm dừng nếu nhiệt độ ắc quy lên đến 50 độ C.

Ngoài việc tuân theo các nghiên tắc điện áp khi sạc ắc quy, việc chọn đúng dòng sạc cũng rất quan trọng để tăng hiệu suất và tuổi thọ ắc quy.

Dòng điện khi sạc (đối với máy sạc thủ công)

Dòng sạc an toàn được khuyến nghị là 1/10 tổng dung lượng (Ah) ắc quy. Ví dụ bạn muốn sạc ắc quy dung lượng 100Ah, dòng sạc chuẩn là 10 Amps. Sạc nhanh bằng cách tăng cường độ dòng điện nên hạn chế bởi có thể làm ắc quy bị quá nóng, giảm tuổi thọ.

Bảng dòng sạc chuẩn		Định mức sạc
		Số phút	< 65	65 - 80	81 - 105	106 - 120	121 - 150	151 - 170	171 - 185
		Ah	31 - 40	41 - 50	51 - 60	61 - 70	71 -80	81 - 90	91 - 100
OCV	SOC %	Dòng sạc	4A	5A	6A	7A	8A	9A	10A
12.42 ~ 12.54	70 ~ 75%	Thời gian sạc	3 giờ
12.36 ~ 12.48	60 ~ 70%		5 giờ
12.24 ~ 12.36	50 ~ 60 %		6 giờ
12.12 ~ 12.24	40 ~ 50%		8 giờ
12.00 ~ 12.12	30 ~ 40 %		9 giờ
< 11.99	< 30%		12 giờ

Thời gian sạc rất khó xác định do các yếu tố như:

Dung lượng còn lại

Nhiệt độ

Độ hiệu quả của máy sạc

Tình trạng ắc quy